در افسانه‌های باستانی در سراسر جهان در مورد خون صحبت به میان آمده‌است. از خون طلایی خدایان اساطیری یونان تا خون آبی خدایان هندو، همگی نشان از رمزآلودگی این عنصر حیات بخش در اساطیر باستانی دارد. خون انسان مایعی است سرخرنگ، شامل گلبولهای قرمز، سفید و پلاسما که وظیفه اکسیژن رسانی، تغذیه و کمک به دفع مواد زاید ارگان‌های بدن را برعهده دارد. رنگ قرمز خون در انسان به علت وجود آهن موجود در گلبولهای قرمز است و در جانوران دیگر این رنگ براساس نوع فلز موجود درخون متفاوت است. به عنوان مثال مس موجود در خون برخی سخت‌پوستان مانند خرچنگ، آن را به رنگ آبی درمی‌آورد.
از آنجایی که انسان از سالیان دور قادر به درک ارتباط بین خون و حیات شده بود، خون با باورهای بسیاری پیوند خورده است. یکی از مهمترین و شناخته‌شده‌ترین باورها، پیوند خونی و اصل و نسب است. باوری که هنوز در دنیای مدرن سرنوشت‌ساز بوده و تعیین‌کننده نقش‍های اجتماعی از جمله پادشاهی است. همینطور خون ریختن به منظور اهدای قربانی به پیشگاه خدایان گوناگون، از دیگر باورهای مرتبط با خون است. در ادیان ابراهیمی (یهودیت، مسیحیت و اسلام) در مورد خون دستورات متفاوتی آورده شده است. در یهودیت و اسلام خوردن خون ممنوع است و محصولات حیوانی باید تا حد ممکن عاری از خون باشند تا قابل مصرف شوند. در برخی اشکال مسیحیت، خون مسیح کفاره گناهان بشر دانسته می‌شود، از اینرو شراب قرمز را به عنوان نمادی معنوی از خون مسیح تلقی می‌کنند. در طب سنتی ایرانی و اسلامی اعمالی مانند “فَصد” از طریق نیشتر زدن به رگ‌ها و “حجامت” از طریق ایجاد شیار بر روی سطح پوست که منجر به خروج خون از بدن می‌شود، از جمله روش‌هایی بوده که در گذشته برای درمان برخی بیماری‌ها استفاده می‌‍شده است.
بطور دقیق مشخص نیست که از چه زمانی انتقال خون بین حیوانات و انسان بفکر دانشمندان رسیده است. براساس اسناد موجود، در اوائل قرن ۱۷ میلادی تلاش‌هایی برای انتقال خون میان حیوانات صورت گرفت که نسبتا موفقیت‌آمیز بود، هرچند بسط دادن این روش‌ها برای انتقال خون بین انسان‌ها، معمولا به نتایج تراژیکی مانند مرگ منجر می‌شد. اولین جرقه‌های موفقیت‌آمیز انتقال خون بین دو انسان در قرن نوزدهم اتفاق افتاد. جیمز بلوندل، پزشک انگلیسی، در سال ۱۸۱۸ موفق به انتقال موفقیت‌آمیز خون بین دو انسان شد و توانست جان بیماری که دچار خونریزی وسیعی شده بود را نجات دهد. با این حال در آن زمان هنوز پاسخی درستی برای اینکه چرا انتقال خون در برخی می‌تواند منجر به مرگ شود، یافت نشده بود.
سرانجام کارل لندشتاینر (متولد ۱۴ ژوئن ۱۸۶۸) زیست‌شناس و پزشک برجسته اتریشی در اوایل قرن بیستم موفق به کشف گروه‌های خونی در انسان شد. این کشف او سبب شد تا انتقال خون بین انسان‌ها با خطر کمتری صورت گیرد. لندشتاینر، در آزمایشات خود ابتدا گلبولهای قرمز را از سرم جدا کرد و سپس به مطالعه نتایج حاصل از مخلوط کردن سرم و گلبولهای قرمز افراد مختلف پرداخت. وی دریافت که سرم بعضی از افراد قادر به آگلوتینه کردن (چسبیدن) گلبولهای قرمز افراد دیگر می‌باشد، اما بر روی گلبولهای قرمز همه افراد مؤثر نیست. در تجزیه و تحلیل نتایج، او فهمید که می‌توان افراد را با توجه به آنتی‌ژن‌های وراثتی خاصی که بر روی سطح گلبولهای قرمز خونشان وجود دارد، به گروه‌های خونی تقسیم کرد. آنتی‌ژن به ترکیباتی اطلاق می‌شود که قادرند پاسخ ایمنی را در موجود زنده القا کنند.
مهمترین سیستم گروه‌بندی خونی در انسان به صورت سیستم ABO است.
- گروه خونی :A این گروه خونی آنتی‌ژن نوع A را درسطح گلبول قرمز خون و آنتی کور B (ضد آنتی ژن B) را در پلاسمای خون خود دارا هستند.
- گروه خونی :B این گروه خونی آنتی‌ژن نوع A را در سطح گلبول قرمز خون و آنتی کور A (ضد آنتی ژن A) را در پلاسمای خون خود دارا هستند.
- گروه خونی :AB این گروه خونی آنتی‌ژن نوع A و Bرا در سطح گلبول قرمز خون خود دارند و پلاسمای خونشان فاقد آنتی‌کور Aو B است.
- گروه خونی :O این گروه خونی هیچ‌یک از آنتی ژن‌ها را در سطح گلبول قرمز خود ندارند ولی هر دو آنتی کور را دارا هستند.
دومین سیستم گروه‌بندی خونی انسان سیستم Rh است. در این سیستم افراد به دو گروه مثبت یعنی دارای عاملRh و منفی یعنی فاقد عامل Rh تقسیم می‌شوند.
انتقال خون به صورت کلی براساس این دو سیستم صورت می‌پذیرد. بصورتی که افرادی که فاقد عامل ABO و Rh هستند، می‌توانند به دیگران خون بدهند ولی نمی‌توانند از آنها خون بگیرند و باید از گروه خونی مشابه خون بگیرند. به عنوان مثال گروه خونی O- فقط از همین گروه می‌تواند خون بگیرد و گروه خونیAB+ می‌تواند از همه گروه‌های خونی خون دریافت کند. البته باید توجه داشت که در انسان بیش از ۳۰ گروه‌بندی خونی وجود دارد که مهمترین آنها بعد از ABO و Rh گروه‌بندی‌هایی مانند MNS، P، Lutheran، Kell ، Duffy، Kidd، Diego هستند.
اما داستان کشف گروه‌بندی‌های خونی تنها به جریان انتقال خون منتهی نمی‌شود. برخی تحقیقات نشان می‌دهند که افراد با گروه‌های خونی مختلف در معرض ابتلا یا مصونیت از بیماری‌های خاصی هستند. گروه‌های خونی حتی دستاویز خرافات هم شده‌اند. به عنوان مثال در ژاپن و کره اعتقاد بر این است که افراد با گروه‌های خونی مختلف خلق و خوی متفاوتی دارند و در نتیجه در زمان آشنایی دو فرد علاوه بر علایق شخصی، در مورد گروه‌های خونی نیز صحبت به میان آورده شده و گاها جز معیارهای دوستیابی و ازدواج تلقی می‌شوند. این باور تا حدی در میان برخی رواج یافته که راهی در تجارت نیز گشوده و تولیدکنندگان محصولات مختلف، انواع نوشیدنی‌های، آدامس‌ها، شوینده‌ها و غیره را براساس گروه‌های خونی تولید و روانه بازار کرده‌اند.
اتفاق دیگری که براساس گروه‌بندی‌های خونی افتاده طراحی انواع رژیم‌های غذایی براساس گروه‌های خونی است. پیتر د.آدامو پیشرو این تئوری در کتاب خود با توجه به گروه‌بندی‌های خونی و با درنظرگرفتن فعالیت‌های بیوشیمیایی در خون، رژیم‌های خاصی رابرای افراد با گروه خونی متفاوت در نظر گرفته است. گرچه مطالعات اندکی بر روی درستی این تئوری صورت گرفته شده است، اما برآیند نتایج حاصله از این مطالعات، خواص درمانی ادعا شده در این تئوری را تایید نمی‌کند.
منبع : سایت گمانه
مینو
